Spis treści:
- Klasycystyczna Brama Brandenburska
- Berlińska kwadryga
- Między Berlinem Wschodnim i Zachodnim
- Symbol pokoju i jedności
Ma 26 metrów wysokości, 65,5 metra szerokości i 11 metrów głębokości. Zbudowana została z piaskowca łabskiego i piaskowca wydobywanego w okolicach Lwówka Śląskiego, Brama Brandenburska jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli nie tylko Niemiec, ale całej Europy. Została wzniesiona w latach 1788–1791 i była pierwszym budynkiem w Berlinie w stylu greckiego odrodzenia. Zaprojektowana przez Carla Gottharda Langhansa, architekta dworu pruskiego, została zainspirowana monumentalną bramą przy wejściu na Akropol w Atenach. Pierwotnie nadano jej nazwę Bramy Pokoju.
Klasycystyczna Brama Brandenburska
Brama Brandenburska składa się z pięciu przejść. Centralne przejście jest najszersze. Niegdyś było zarezerwowane jedynie dla króla i rodziny królewskiej. Po obu stronach Bramy znajduje się po sześć kolumn utrzymanych w stylu doryckim z jońskim rowkowaniem. Miała również specjalne przybudówki dla straży i celników, które w 1868 roku zastąpiono kolumnadami autorstwa Heinricha Stracka.
Brama Brandenburska została zbudowana na polecenie króla Prus Fryderyka Wilhelma II. Miała niejako symbolicznie ukazać rosnącą potęgę państwa po okresie wojny siedmioletniej, która toczyła się w Europie w latach 1756–1763. Brama stanęła na drodze prowadzącej do Brandenburga – aleją Unter den Linden ze Schlossplatz przez królewskie tereny łowieckie w Großer Tiergarten. Gmach stanowił część większego planu urbanistycznego, mającego na celu przekształcenie Berlina w reprezentacyjną stolicę europejską.
Berlińska kwadryga
W 1793 roku brama została zwieńczona kwadrygą – posągiem przedstawiającym rzymski wóz dwukołowy, zaprzężony w cztery konie. Kwadrygą powozi bogini zwycięstwa – Nike. Klasycystyczny posąg zaprojektowany został przez Johanna Gottfrieda Schadowa.
Kwadryga, mająca symbolizować zwycięstwo Prus, została w pewnym momencie przejęta przez Francuzów. W 1806 roku, gdy armia francuska zajęła Berlin, Napoleon kazał zdemontować berlińską kwadrygę i przetransportować ją do Paryża jako łup wojenny i znak jego zwycięstwa. Na szczęście w 1814 roku, po wymuszonej abdykacji Napoleona, dzieło powróciło do Berlina, gdzie ponownie zostało umieszczone na zwieńczeniu Bramy Brandenburskiej. Po powrocie, kwadryga została dodatkowo zmodyfikowana: dodano do niej pruskiego orła oraz Żelazny Krzyż, co miało podkreślać narodową dumę i siłę Prus.
Między Berlinem Wschodnim i Zachodnim
W czasie II wojny Brama Brandenburska, podobnie jak wiele innych budynków w Berlinie, została poważnie uszkodzona. W wyniku ostrzału kwadryga uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Zachowała się jedynie głowa jednego z koni. Artefakt znajduje się obecnie w Märkisches Museum w Berlinie. Po II wojnie światowej, kiedy Berlin został podzielony na cztery strefy okupacyjne, brama znalazła się w pobliżu granicy między sektorami radzieckim a brytyjskim. W 1956 roku podjęto decyzję o odbudowie Bramy Brandenburskiej. Obie zwaśnione strony podzielonego miasta współpracowały przy odbudowie. Prace trwały ponad rok i zostały zakończone 14 grudnia 1957. Na odbudowanej bramie brakowało jednak orła i Żelaznego Krzyża, które uznano za symbol pruskiego militaryzmu.
Po wybudowaniu Muru Berlińskiego, do czego doszło w 1961 roku, świeżo odbudowana Brama Brandenburska znalazła się w strefie niedostępnej zarówno dla mieszkańców Wschodniego, jak i Zachodniego Berlina. Symbol pokoju i zwycięstwa stał się mimowolnym zakładnikiem zimnej wojny. 2 czerwca 1987 prezydent USA Ronald Reagan podczas swej wizyty w Berlinie powiedział słynne słowa: „Panie Gorbaczow, niech pan otworzy tę bramę! Panie Gorbaczow, niech pan zburzy ten Mur!”.
Symbol pokoju i jedności
Po upadku Muru Berlińskiego aż 100 tys. osób zgromadziło się 22 grudnia 1989 r. na oficjalnym otwarciu Bramy Brandenburskiej. Niedługo później berlińczycy świętowali przy Bramie pierwszego wspólnego Sylwestra od lat. Brama ponownie łączyła, zamiast dzielić.
Po zjednoczeniu Niemiec, Brama Brandenburska została odrestaurowana i ponownie otwarta dla ruchu pieszego. Dziś jest popularnym miejscem turystycznym, miejscem spotkań, ale przede wszystkim symbolem wolności i jedności. Jest również miejscem organizacji wielu ważnych wydarzeń kulturalnych i politycznych, w tym corocznych obchodów Sylwestra, które przyciągają tysiące ludzi z całego świata. Jej historia odzwierciedla burzliwe dzieje Berlina i Niemiec.
Od 1994 roku w północnej przybudówce znajduje się pokój do medytacji zwany Pokojem Ciszy. Jest to specjalne miejsce, mające łączyć ludzi różnych kultur przekonanych o tym, że pokój jest wartością wyrastającą ponad podziały geograficzne, ekonomiczne, historyczne i narodowościowe.
Nasza autorka
Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
Dziennikarka i redaktorka zajmująca się tematyką popularnonaukową. Pisze przede wszystkim o eksploracji kosmosu, astronomii i historii. Związana z Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz magazynami portali Gazeta.pl i Wp.pl. Ambasadorka Śląskiego Festiwalu Nauki. Współautorka książek „Człowiek istota kosmiczna”, „Kosmiczne wyzwania” i „Odważ się robić wielkie rzeczy”.
